Lokacija: Solun, Grčka; Crkva Svetog Dimitrija, zaštitnika grada Soluna;
Sveti Dimitrije ili Agios Dimitrios, (208 AD-303 AD) je svetac zaštitnik grada Soluna (Thessaloniki). Kao sin imućnog vojnog komandanta u detinjstvu je dobio odlično obrazovanje. On se takođe priključio vojsci i postao oficir.
U vreme dok je još uvek bilo priznato mnogoboštvo odnosno idolopoklonstvo, mladi Dimitrije je izabrao da krišom bude kršten i primio je na sebe Hrišćanstvo koje je u to vreme bilo zabranjeno.
Kada je njegov otac preminuo, Rimski imperator Maksimilijan, naredio mu je da progoni i ubija Hrišćane u Solunu. Dimitrije je to odbio i obelodanio je svoju veroispovest. Iako je od njega zatraženo da promeni svoju veru on je još jednom to odbio i izrazio je svoje gađenje prema idolopoklonstvu. Kao posledicu ovoga bio je zatvoren, mučen i na kraju je izgubio svoj život u ime svog Boga. Pre svoje smrti sva svoja bogatstva donirao je siromašnima. Njegova hrabrost i žrtva od njega je načinila ppravoslavnog sveca.
Kada je car Konstantin Veliki završio progon Hrišćana (324 A.D.) i proglasio Hrišćanstvo za zvaničnu religiju Vizantijskog carstva ljudi su sagradili malu crkvu na mestu mučeništva Svetog Dimitrija, u blizini Rimskih kupališta.
Njegov grob se smatra čudotvornim i hiljade vernika su dolazili svake godine da mu odaju počast.
U 413 A.D. veća trostrana bazilika izgrađena je uz podršku eparha Leontios-a, koja je zatim posle dva veka postojanja u 634 A.D. U kratkom roku nakon toga napravljena je još veća petostrana bazilika koja postoji i dan danas i koja predstavlja jednu od najvećih crkvi u Grčkoj.
U toku Turske okupacije, 1493, crkva je pretvorena u džamiju i kao takva je korišćena do 1912, kada je grad oslobođen ona je ponovo vraćena svojoj prvobitnoj nameni. Ponovo je počela da radi 1949. godine.
Ova crkva poseduje izuzetne mozaike iz perioda Vizantije koji su restaurirani i koji prikazuju Svetog Dimitrija i decu ovog grada. Za kriptu sveca, kojoj se pristupa stepenicama iza svetilišta, kaže se da je mesto gde je svetac ubijen od strane rimskog vojnika i gde je sahranjen. Njegova kripta je pretvorena u muzejski prostor u 1988. godini. Sadržaj ovog prostora prikazuje predmete koji su preživeli požar iz petog veka, kao što su skulpture, posuđe i druge dekorativne predmete.
Sveti Dimitrije (Agios Dimitrios) je proglašen svecem zaštitnikom grada u 1912. godini, u vreme Prvog Balkanskog rata, kada je Grčka vojska umarširala u grad Solun na njegov imendan (October 26th) i oslobodila grad od Turaka.
Danas, sećanje na Svetog Dimitrija obeležava se svake godine, zajedno sa proslavom ovog grada, velikom paradom i veličanstvenom misom.
Foto: T. Miljković
