Naučnici projekta BEAN (Bridging the European and Anatolian Neolithic), koji sa 2,5 miliona evra finansira Evropska unija, s osam svetskih univerziteta, među kojima su i naučnici sa Filozofskog fakulteta u Beogradu, izolovali su DNK skeleta starog oko 9.000 godina sa Vlasca iz Đerdapa.
Tim ispituje oko 400 skeleta nađenih na Đerdapu, a pripremaju i projekat o praistorijskom fertilitetu | Foto: O. Toskić
NAPREDAK – Zahvaljujući ovom projektu do kraja godine mogli bismo prvi put u istoriji saznati izgled genoma ljudi koji su još pre devet milenijuma naseljavali ove krajeve, a koji nam mnogo može reći ne samo o poreklu ovih ljudi, već i o tome kakva je bila boja njihovog tena, očiju, pa i od kojih bolesti su bolovali. Istraživanje bi moglo da odgonetne večnu misteriju da li su se savremeni Evropljani formirali od svog paleolitskog pretka koji je nastanjivao ove krajeve ili su njihovi preci došli sa Bliskog istoka migracijom iz Anadolije (današnji azijski deo Turske).
– Naš tim, koga čine, pored mene, dr Marija Radović, Jelena Jovanović, Ivana Živaljević i kolega iz Francuske Kamij de Begdelijevski u okviru projekta BEAN ispituje čime su se hranili „Evropljani“ pre šest do devet hiljada godina, da li su se njihove žene puno kretale, što govori o migracijama u to doba i koliko dugo su dojile novorođenčad, što će nam odgonetnuti i kakav je bio fertilitet u to doba, odnosno koliko su dece tadašnje žene rađale – objašnjava prof. dr Sofija Stefanović, fizički antropolog i rukovodilac projekta pri Laboratoriji za bioarheologiju Filozofskog fakulteta.
Podatak koliko su dugo dojile tada žene važan je jer se smatra da ako je dojenje kratko trajalo, da su žene vrlo brzo posle porođaja ostajale u drugom stanju.
– Izolovanjem izotopa iz kostiju doći ćemo do podataka o vrsti hrane koju su jeli, kao i da li je postojala razlika u ishrani kroz vreme. Tako ćemo konačno odgonetnuti misteriju da li su lokalni lovci sakupljači doživeli demografsku ekspanziju, pa su se s ovih prostora preselili dalje u Evropu kakvu je danas znamo ili kriju bliskoistočni gen u sebi – napominje prof. Stefanović.
Zasada se zna da su se ljudi na Đerdapu pre sedam do osam hiljada godina hranili vrlo kvalitetno, a imali su priliku da jedu i morune koje su stizale iz Crnog mora, bogate kavijarom.
– Na Đerdapu je iskopano i oko 40 skeleta novorođenčadi sahranjenih ispod kuće pre oko 6.200 godina. DNK analiza je pokazala podjednak broj muške i ženske dece, što nam govori da nisu „žrtvovali“ decu određenog pola, već da jednostavno nisu mogla da prežive. Znamo da su kuće tada već bile grejane, sa ognjištem, i da su se žene porađale u kući – navodi prof. Sofija Stefanović.
izvor: 24sata.rs